beeldrecht en beeld averecht

Dat je beelden niet zomaar mag gebruiken, al is het om de oorsprong ervan in het nieuws te brengen, blijkt opnieuw uit een posting op het crossmedialog. Daarbij worden een aantal vuistregels mee gegeven. Goed om te weten voor wie het nog niet wist. Er is echter veel (burgerlijke) ongehoorzaamheid.

Marc Chagall, Romantiek – bron: Studium Generale UU

Aanleiding hiertoe was het logo van het nieuwe dagblad nrc.next, dat geen toestemming gaf om het logo op het weblog te plaatsen. Waarschijnlijk heeft het NRC de boodschap vanuit internet in het algemeen en de blogsfeer in het bijzonder nog niet helemaal goed begrepen. De boodschap is niet die anarchistische dat er heus wel geschreven wordt en dat die grote krant maar moet opassen voor z’n imago of anders zullen de vrije radicalen zich tegen de krant keren. Dat is kwajongens ongehoorzaamheid.

Misschien zijn ze niet eens zo heel erg bang voor misbruik van hun logo. Het gaat waarschijnlijk al helemaal niet om beeldrecht. Zou het gaan om angst voor negatieve publiciteit vanuit de blogsfeer?

De werkelijke boodschap is: het model van copyright wordt steeds onhoudbaarder. Onderin een eerdere posting over artificiële stratosfeer deed ik daar al gewag van. Met RSS is syndiceren geen extensie van de bestaande business meer, maar de basis ervan. Dat vereist een andere denkhouding. Met bijsluiters voor regelgeving en een nachtslot op de deur hou je de ontwikkeling niet tegen.

Vóór de Romantiek was het vrij gebruikelijk om Grote Werken te kopieren. In de Middeleeuwen was er het monnikenwerk. En de Klassieke filosofen worden al eeuwen doorverteld, om over de Bijbel, de I Ching en de Koran maar te zwijgen. Treffend dat juist op de website van NRC aandacht wordt besteed aan een reeks nieuwe vertellingen van oude mythen van De Bezige Bij.

Een voorbeeld van de oude mores omtrent oorspronkelijkheid en copyright vinden we in de beschuldigingen aan het adres van Dan Brown en zijn verklaring die daarop volgde. In de Volkskrant valt te lezen: De verklaring werd gisteren overhandigd aan een rechtbank in Londen. De auteurs Michael Baigent en Richard Leigh hebben hier een rechtszaak aangespannen tegen Random House, de uitgever van The Da Vinci Code, wegens inbreuk op het auteursrecht. ‘Ik ben geschokt door hun reactie. Daarnaast begrijp ik het niet’, zei Brown.
Waarom zou je als schrijver plagiaat plegen als het veel chiquer is om te citeren? Dat duidt tenminste belezenheid aan. Is de mythe van de unieke originaliteit dan zo groots en meeslepend?

Een voorbeeld van hoe je wel gebruikt maakt van bronnen en daardoor de content toegankelijk maakt voor meer mensen is een artikel op frankwatching van Ruben Timmerman over vliegwielen, kinetische energie en frictie.
De grootste omwenteling (en voortstuwing) gaat plaatsvinden op het gebied van (intellectueel) eigendom. En daar krijgt een krant als NRC vroeg of laat ook definitief mee te maken.
Je verdient niet meer aan het pakket dat op gezette tijden per veerpont naar de overkant gaat. Ook niet aan tolheffing bij de brug die er vervolgens komt, maar aan de commercie bij de ingang (ofwel de uitgang) van de tunnel.
Ik ken geen voorbeelden van een “mainstream” die zichzelf afsluit en daarmee overleeft.